Pandemia covid-19 przyniosła rewolucyjne zmiany na rynku pracy. Z jednej strony wielu przedsiębiorców zmuszonych zostało do zamknięcia na stałe swoich działalności, przebranżowienia się lub częściowego ograniczenia świadczonych usług. Z drugiej strony powstała, a w zasadzie obudzona została wcześniej traktowana po macoszemu – praca zdalna, home office, telepraca.

Taki rodzaj pracy umożliwił zachowanie wielu stanowisk pracy, zapewnił przetrwanie firmom, które posiadały lub dostosowały warunki pracy do zmieniającej się w skali globalnej sytuacji. 

A jak w tym nowym świecie odnalazł się pracownik? Europejska Fundacja na Rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy opublikowała dane, z których wynika, że Więcej ludzi pracuje w swoich domach niż kiedykolwiek od czasów rewolucji przemysłowej. W kwietniu 2020 r. ankieta internetowa przeprowadzona wśród Europejczyków przez Eurofound wykazała, że ​​37% zatrudnionych osób rozpoczęło pracę z domu z powodu pandemii. Wcześniej Eurostat szacował, że w 2017 r. zaledwie 5 % ludności czynnej zawodowo w Unii Europejskiej pracowało regularnie z domu – co jest zaskakująco niskie, biorąc pod uwagę, że 57 % pracowników zgłosiło średnią lub wysoką intensywność pracy z ICT w Europejskim raporcie Eurofound z 2015 r. Wniosek płynący z raportu jest oczywisty: COVID-19 uwolnił ogromny niewykorzystany potencjał elastycznej pracy.

Telepraca dała możliwość kontynuowania pracy w sytuacji, gdy dzieci nie mogły uczęszczać do szkół, przedszkoli, żłobków a rodzice musieli zapewnić im opiekę. Praca zdalna daje możliwość świadczenia pracy w zasadzie z każdego miejsca, które posiada łączność z Internetem. Jednak ten rodzaj pracy zaciera granicę między czasem pracy a życiem rodzinnym, czasem wolnym.

W badaniu Eurofound z kwietnia 2020 r. 27% respondentów pracujących w domu stwierdziło, że pracowało w czasie wolnym, aby sprostać wymaganiom związanym z pracą. Jest to zgodne z badaniem EWCS z 2015 r., z którego wynika, że ​​28% stałych telepracowników często pracowało w czasie wolnym, w porównaniu z 8% całej siły roboczej. Jest również bardziej prawdopodobne, że pracują dłużej niż wcześniej i brakuje im odpowiednich okresów odpoczynku. Badanie EWCS z 2015 r. wykazało, że jedna trzecia pracowników telepracy, którzy pracowali w czasie wolnym, doświadczyła konfliktu między wymaganiami pracy i domu. Kwietniowe badanie wykazało, że najwięcej problemów mają pod tym względem pracownicy mający małe dzieci: 22 proc. bez dzieci.

Temat został podjęty na forum europejskim – za sprawą rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 21 stycznia 2021 r. i przekazanych wytycznych dla Komisji Europejskiej w sprawie projektu dyrektywy gwarantującej prawo do bycia offline.

Prawo do bycia offline (z ang. the right to disconnect), czy prawo do wyłączenia się (z ang. the right do disconnect) według rezolucji Parlamentu Europejskiego rozumiane jest jako prawo pracownika do nieangażowania się poza czasem pracy w zadania związane z pracą i do nieuczestniczenia w komunikacji za pomocą narzędzi cyfrowych np. poprzez e-maile, rozmowy telefoniczne, czy wiadomości wysyłane za pomocą komunikatorów internetowych. Statystyki pokazują, że zachowanie tzw. work-life balance w dzisiejszym świecie może być trudne, dlatego istotne zdaje się nie tylko dostosowanie przepisów na poziomie europejskim czy krajowym do zmieniających się realiów, ale wypracowanie przez pracodawcę nowych standardów ochrony na poziomie regulacji wewnętrznych.

Źródło: 
https://www.eurofound.europa.eu/pl/publications/blog/covid-19-unleashed-the-potential-for-telework-how-are-workers-coping